FPN voorzitter begrijpt nog niet helemaal hoe het zit

Screen Shot 2014-10-06 at 02.20.40Het is al laat, maar het artikel van Marc van Warmerdam schreeuwt, vrij toepasselijk, om een reactie. Er zitten namelijk nogal wat denkfouten in en ja er heersen veel misverstanden rond de auteursrechtelijke vergoedingen, blijkbaar ook bij de voorzitter van de FPN.

Allereerst:  Schrijvers zeggen niet dat ze überhaupt niet betaald worden, ze zeggen dat ze door de kabelaars niet betaald worden. En helaas is dat nog steeds het geval. Dat ze recht hebben op deze vergoeding werd onlangs door de rechter bevestigd. Maar misschien is deze laatste ontwikkeling Van Warmerdam ontgaan.

Van Warmerdam schrijft verder dat scenarioschrijvers het publiek wat op de mouw spelden wanneer ze zeggen dat ze onder druk worden gezet om hun exploitatierechten af te staan. Misschien is hij niet helemaal op de hoogte van de recente contractpraktijk (hij contracteert vooral zijn broer, dus heel gek is dat dan ook weer niet) maar een scenarioschrijver die via Lira een vergoeding wil ontvangen en dus lid is van Lira heeft het vandaag de dag heel moeilijk; hij krijgt soms niet eens de opdracht.

Dat een producent alleen zijn film kan verkopen als hij over alle exploitatierechten beschikt, is volgens ingewijden complete onzin. In Frankrijk, België, Scandinavië werkt men uitstekend met collectief beheer. Maar goed, in wezen doet het er helemaal niet toe, want de producent beschikt via een licentie in een handomdraai over alle benodigde exploitatierechten zodra er een vergoedingsafspraak ligt tussen de kabelmaatschappijen en Lira (en VEVAM en NORMA). Makers zijn namelijk wijs geworden en leveren geen exploitatierechten meer zonder dat ze een vergoedingsafspraak hebben. Het is nu “Boter bij de vis”. Heel normaal, een winkelier levert ook geen spullen als hij niet zeker weet dat hij betaald zal worden.

En dan : Het overgrote deel van de Nederlandse film komt niet uit de kosten. Het is maar hoe je het bekijkt. Er wordt namelijk behoorlijk met Nederlandse film en televisieprogramma’s verdiend, misschien niet door de producenten (daar zouden ze eens wat aan moeten doen), maar wel door de exploitanten. De bioscoop incasseert 60% van de prijs van een kaartje. De kabelmaatschappijen hebben een omzet van 1,8 miljard euro. De CEO van Ziggo verdiende 15,7 miljoen euro. Het overgrote deel van de uitzendingen is Nederlands product.

Als er zoveel winst gemaakt wordt, dan is het logisch dat de makers willen meedelen in het succes van hun werk. Dat is de basis van auteursrechten.Het zijn eigendomsrechten die er voor zorgen dat als je iets gemaakt hebt, je het kan verkopen en er geld mee kan verdienen. Dat filmmakers met een groep de film maken, en dat ze de producent hebben aangewezen om de film (mede namens hen) met lekker veel winst te verkopen, wil nog niet zeggen dat ze geen recht meer hebben op een vergoeding!

De rechter heeft op alle fronten bevestigd dat de hoofdmakers recht hebben op een vergoeding.
En als de producenten dan zeggen : “Maar jullie hebben toch al een honorarium ontvangen?” Dan zeggen wij :  “Ja, dat klopt, maar dat honorarium dat gemiddeld minder dan 25.000 euro per jaar is, voorziet niet in een vergoeding voor het gebruik van ons werk en al helemaal niet op het moment dat het werk met veel succes tig keer op televisie herhaald wordt.”

De vergoeding voor kabeldoorgifte was allang voor regisseurs en scenarioschrijvers geregeld. Helaas gold dit overigens niet voor de acteurs.

Wat steekt is dat producenten samen met de kabelmaatschappijen, achter de rug van makers om, een constructie hebben opgetrokken, RoDAP, waarmee ze dachten voortaan geen vergoedingen meer te hoeven te betalen aan de makers. Ze stelden zich op het standpunt dat de vergoeding voor kabeldoorgifte, net als de andere vergoedingen (bioscoop, DVD, BLU-RAY), al geregeld was via de producent en dat die dus nihil zou mogen zijn. Gelukkig bleek deze constructie alvast in het geval van de scenarioschrijvers niet te werken. De rechter oordeelde op 27 augustus jl dat de kabelmaatschappijen een vergoeding verschuldigd zijn aan de scenarioschrijvers en dat deze binnen een bepaalde termijn betaald moet worden.

Dit is zeer goed nieuws, maar ondertussen is de rol van de producenten als het gaat om het incasseren van auteursrechtelijke vergoedingen wel enorm dubieus geworden. In plaats dat producenten zich inzetten voor de filmmakers, maken ze het mogelijk dat tal van partijen aan de exploitatie van films en programma’s verdienen en helpen ze mee om de makers van de film buiten spel te zetten.

De boter glijdt wel helemaal uit de pen als Van Warmerdam schrijft: “Ik vind het van de pot gerukt dat er überhaupt opbrengsten zouden gaan anders dan naar de mensen en instanties die de film hebben gefinancierd.”  En ondertussen incasseert hij zelf wel via een achterdeur de kabelvergoedingen?  Dat is toch ongelooflijk? Een maker is net als hij een ondernemer die dingen maakt en hoopt dat hij met een van die films een keer de jackpot raakt en dan stinkend rijk wordt. Wie is Van Warmerdam om te gaan bepalen dat hij zelf wel geld mag incasseren als de film wordt uitgezonden en dat filmmakers, de auteurs nota bene, dat niet zouden mogen. Gaat hij boekenschrijvers ook vertellen dat ze geen royalty’s meer krijgen en laat hij zijn broer ook weten hij geen vergoeding meer zal ontvangen wanneer zijn muziek gebruikt wordt?

Het moge duidelijk zijn dat filmmakers niet langer afhankelijk willen zijn van de producent als het gaat om het incasseren van een vergoeding, zeker niet als het een producent is met middeleeuwse ideeën.  Gelukkig hoeft de maker hiervoor ook niet afhankelijk te zijn van de producent.  Het is namelijk vele malen efficiënter wanneer de vergoeding, het liefst voor ieder gebruik, maar in elk geval voor digitale diensten zoals VOD en voor kabeldoorgifte, collectief geregeld wordt met de exploitant.
Op deze manier waren de kabelvergoedingen tot 2012 geregeld en zijn de vergoedingen voor de componist en de muzikanten van de filmmuziek nog steeds geregeld. Dat werkt in binnen- en buitenland prima. Als de vergoeding dan ook nog in de wet goed is vastgelegd, dan kan iedereen weer vol goede moed aan het werk.

Lees hier het artikel van Marc van Warmerdam

http://www.volkskrant.nl/opinie/ik-wilde-het-uitschreeuwen-bij-de-gouden-kalveren-uitreiking~a3762390/